ANTONIO DE PADUA MARANGATU ÁRA
Omono’õ ha ombohasa Guaraníme
MATILDE GALEANO.
SAN ANTONIO DE PADUA. KA’AKUPEMI-AREGUA
Héra he’ise tenda oĩva ka’aguy kupépe, ko’áğa tavao ohecháma compañía-kuéra, barrio-ramo. Ka’akupemi ha’e peteĩ táva imombyrýva’ekue. Oñemombe’u upépe oikoharaka’e Cacique Tapaikua Tapaykua, omyakãva Mbajakuérape.
Duarte, Caballero, Jara, Rojas, Leiva, ha’e terajoapy ymaite guive oikóva Ka’akupemíme.
Oje’e avei ko tendápe oumeme hague ymave yvypóra ambue tavayguágui ohepyme’ẽ térã oñemu hağua eíra, manduvi, ka’avo ha ovy’a ko’ápe hikuéi, ojogua ka’akupépe, áğakatu michĩve.
Oikóva Ka’akupemíme oñemitỹ kumanda, mandi’o, avati, manduvi, tomate, ka’avo ha avei frutilla. Ojapokuaa hikúei ka’i ladrillo, dulce, arasa, frutilla, ha jetýgui. Avei omba’apo ñai’ũre ojapokuévo opáichagua ta’anga ha plantera ichugui.
Oguereko ko’ağaite heta mbo’ehao ha upe ñepyrũhaitépe oĩva’ekue ha’e hina mbo’ehao Básica Py. 413 “Carlos Antonio López” ojejapo ñepyrũva’ekue ary 1926, upérõguare oisãmbyhýva’ekue mbo’ehára María Dominga Duarte.
Oĩ tape Residenta rembe’yetépe tape Luque - Aregua.
Ka’akupemi oñemboja’o jey, péicha oĩ Solidaridad, Solidaridad, Villa Amparoha hetave.
SAN ANTONIO DE PADUA JEROHORY
Antonio de Padua Marangatu, oikóva’ekue táva Padua Italia-gua, omonguera imba’asývape, nepytyvõva rejuhu hağua okañýva’ekue, reipotárõ ména térã rembireko katuete ome’ẽ rejeroviárõ hese ha hi’árape upéicharõ rejerokyva’erã ichupe térã hérape.
Ka’akupemíme Karai Celestino Grance omombe’u aipo kuñakarai Felipa Almada oguerekoha peteĩ Antonio de Padua Marangatu ra’anga ha oğuahẽvo 13 jasypoteĩ ojapo tuicha vy’a guasu, jeroky ha karuguasu hógape. Ko kuñakarai ojehero “Felipa rechave’ỹ” ndohechavéigui, upévare ombyaty tavayguakuérape ha ome’ẽ jopóirõ ko marangatu ra’anga oiko hağua Ka’akupemi marangatu jeroviáramo ha opyta tupãóme, ojejapo hağua hi’árape karuguasu mitãnguérape bandita pumbasy puporãme.
Ramón Rodas, Andrés Villalba, Fidelino Grance ha ambue tendaguáva omoñepyrũ peteĩ Antonio Padua Marangatu Oratorio-rã ary 1911 ha ary 1916 oñemongarai ha opytáma hógape marangatu ra’anga.
Péicha ohasa ary ha Karai José Convié pytagua, ojapo tupão ra’anga ha ary 1986 oñemoñepyrũ tupão apo, tendaguakuéra ha uperõguare Obispo Auxiliar Pasto Cuquejo oimemba upe jojo’o ñepyrũme. Ko’áğa ko tupão ha’e pe tuichavéva Areguápe oĩva apytépe, ombotuicha ha omoporã Ka’akupemi.
“POYVI JERE” (JEPOKUAA OIKÓVA MARANGATU RÉRAPE)
Upe Antonio de Padua Marangatu ára rire, 14 jasypoteĩme oiko Bandera jere, ko tembiapo omopeteĩ Ka’akupemíme, aipo ndojejapói haguere ambue hendápe ñane retãpýre.
Oñepyrũ’ypyraka’e peteĩ kuñakarai ndive, hasy katuete lepra-gui ha oñemoĩ Antonio Marangatu poguýpe, he’i ha’e, ko marangatu pohãnohára oiko ajakuri ha omongueráneva’erã katuete ichupe, ha okuerárõ ojerokýtaha opavave óga ka’akupemiguápe.
Ndapukuiete ára ohasáva ha ko kuñakarai okuera, ha 14 jasypoteĩme Antonio Marangatu omonguera chupe imba’asýgui, péicha 14 jasypoteĩme osẽ ojeroky opa óga ojuvúva rupi bandera ipópe. Ko’ã mba’e oiko ary 1910–pe ha ohasa ohóvo ñe’ẽ rupi, opyta jepokuaáramo ko’ağaite peve, péicha opavave taha’e ha’éva, ğuağui, tuja, kuña ha kuimba’e , mitãkuña, karai’y mitãrusu o’aguyjeme’ẽ Antonio Marangatúpe jerokyhápe upe 14 jasypoteĩme oipytyvõ haguére ichupe hembipotápe.
KO’ÁĞA OIKO PÉICHA.
Upe árape, oğuahẽvo 5:00 aravo jave pyharevete, ko’ẽ porã mboyve oúma banda, ojeguerahámava Kapiatágui ha umi ojerokýtava oñemonde ao jerokyrã paraguaiete rehe ha oñohuğuaitĩ joaite tupãópe, upégui oñesẽ “Banda papal” ipópe ha peteĩ mba’eryru oñeñongatu hağua ipype viru ome’ẽva umi ojerokýtava ha omono’õva’ekue ary pukukue Antonio Marangatu rérape.
Ko’áğa noğuahẽvéima opavave ógape, péva oiko oñemoambue haguére hikuéi ijeroviápe, upeichavérõ ára pukukue oiko pe jeroky, upe aja tupão korapýpe oñembyaty ambue hapichakuéra oha’arõ ojevy hikuéi, opa 3:00 aravo jave ka’aru, jepopete ha banda puporã apytépe oñehuğuaitĩ hikuéi ha kañe’õ rehe ojeroky jeyva’erã hikuái, tupão korapýpe.
Péicha omombe’u José Aurelio Grance, he’íva avei Kuñakarai Encarnación Irala ome’ẽ hague pe yvy ko’áğa oĩháme tupão imandu’ávo arete upépe oñepyrũha 12, 13, ha 14 jasypoteĩme.
Omono’õ ha ombohasa Guaraníme MATILDE GALEANO.
Ñe’ẽasahára
Documento facilitado por la Prof. MATILDE GALEANO
Registro: Octubre 2011
