POESÍAS DE DARIO GÓMEZ SERRATO

MARÍA LUCINA

Doña Carmen Quintana memby kuñame

Ko ára chéve tuvichaitévape amoñe’ẽta

Maria Lucina, che rayhupára mitãkuña

Che yvotytýgui morotĩveva chupe ame’ẽta

Hi’avakuápe ikuñatãivo oikutu haguã

Ko’ẽrõ ára angaipavóra chupe ohechávo

Hesa keráre oñasaingóne ha omoñe’ẽ

Mainumby kuérama ipyahẽne hese ohasávo

Techaramogui yvoty oguatáva he’i hese.

Che ajapichýva che jyva ári ku hasyeterõ

Omohe’ẽvo che resa’ỹi py’a kyhyje

Ko’ẽrõ árama haperãgui ñuatĩ amboykévo

Hi’ã jevymo mba’embyasygui che tenondé

Maria Lucina, Maria Lucina, nde ropeáre

Hendypotýva pytũmbypávo mokoĩ muã

Péicha aipotamo ko’ẽrõ ára umi pytũhare

Tape vaire nde resape tupãsy resa.

Peña Hermosa, 15 de febrero de 1950

EÑOHE NDE RESAY

Poeta Deidamio Coimález pe

ohóva hembireko doña Juana

Colante de González tyvy ári guarã.

Oguãhe che korasõme ñesũhape

Aohũme remondéva neñe’ẽ

Rejapo vaerã ko’ãga hayhupápe

Eñohe nde resay ha eñembo'e.

Kuimba'e resay kurusu guýpe

Omanóva rape ombopiro’y

Ha peẽicha ojuayhu vaekue ko yvýpe

Peteĩ ára yvate ojuecha jevy

Ndohoitéiko ndehegui upe rehayhúva

Ñandejára rehechávarõ añete

Tupaópe angapyhy rembojehúva

Remano rire guarã py’a rory

Eikutu ne korasõ kyse yvyrápe

Ha opupúva nde ruguýpe ejovahéi

Nde rembireko omanóva rayhupápe

Eñohe nde resay ha epurahéi.

Peña Hermosa, junio de 1950

PY’A GUAPY

Poeta Deidamio González pe ohóva

Pirĩ pirĩmbape che mbohuguyhóva

Péina oguãhe chéve nde ñe’ẽpoty.

Ku poha guasúicha mba'asy omombóva

Ha ome’ẽva chéve ko py’aguapy.

Péichantevoiko kuimba’e yvy ári

Reiko panambícha nde pepo yvytu.

Ha revevehápe reipotáva piári

Ñandu renimbóre japeposu’u.

Umícha jave jajesa rupíva

Ha Ñandejárare ñane mandu’a.

Nde pyporekuépe tembiapo ivaíva

Tesarai haguéma jajora haguã.

Ijatýne upépe, rejekokuahápe

Kuña resay guive nde jo’o.

Opa hesatũva nde ra’ãne itápe

Yma ymave guarére jeko.

Che añemomirĩne tahyimi hekópe

Ambogue potávo che angaipa repy

Ñandejára rerápe ahupi che pópe

Che japi hague tekove pochy

Apu’ã yevýne peteĩ ko’ẽme

Tupãsy resápe che potĩmive

Ha roba’ãrõne che róga rokẽme

Panambi pepópe ievy añemonde.

Peña Hermosa, junio de 1950

KORASÕ RASY

Para Hermimo Giménez

Arribeño mícha ko yvy apére

Aiko aroguata che mba’e mbyasy

Ha che mandu’arõ ymave guarere

Che moangekóietéva korasõ rasy

Che tyre’ỹmígui ko che ndaikauaavai

Ni ndahupytývai ko sy mborayhu

Cheaño akakuaágui marõ ndatopavái

Oĩvaerã che ypýpe che mokunu’ũ.

Pyhare che ári hi’ãngue oitývo

Oguãhẽva chéve py’a tarova

Nahi’ãmivaeima aipo che rorývo

Ha upéicha vovénte asẽma aguata.

Ha che mbaraka che moirũ maymáva

Ndijavýiva péicharõ ipu’asyve

Ha peteĩ ñe’ẽme roñombyasyukáva

Ogaguy porãme ojojaveve.

Upevare agã roguãhe nde rópe

Che purahéimime romomyangekói

Rohayhu raságui ambue che pópe

Che mbaraka sãicha che py’a añatoĩ.

Epáynte ko’agã ha ani otro ára

Ejechauka chéve nde che tupãsy.

Chá jademaitéma ko nde rayhuhára

Nde rechaga’ugui ikorasõ rasy.

Ruiseñor 6, página 14.

HI'AVAKUE

Hi’avakue arekóva ñemimby karameguãme

Ndavy’ainte ha anohéva ahetũ ha amoñe’ẽ

Ha ahendúva herami ipotyjera che akãme

Ha opoñy ha oitypeka che rugýre hyakuãngue.

Mborayhu ipurahéipy hekovia’ỹva yvy ári

Oikove váicha hi’ava ha ojokua che korasõ

Ha ahetũrõ ipore’ỹme oveve hi’angapiári

Guyratĩcha ku ojoysýire che pyti’agui che ãho.

Peteĩ pyharevépe hogami kapi’iguýpe

Ome’ẽ vaekue hi’ava omimbi vera asy.

Ha he’i chéve ijuru, ha hesa ha ipukavýpe:

"Aipota che mborayhúicha rereko ñongatupy"

Ha upetéguive arekóva ndijavýinte aipo ipajéva

Che akãguýpe pyharerõ, karamaguãme arakue

Che hi’avante aropáyva, che hi’avante arokéva

Ñaimo’ã ku oisambyhýva añete che rekove.

¡Ha mba'e imomorãmby! ¡Ha kuña che rayhupára!

Kóichaitepeve vaerãpa yvypóra ojoheka.

Che py’a rembipota pe hendu amanoha ára:

"Che akãngytarõ hi’ava, yvyguýpe taraha".

Fuente:

ANTOLOGÍA DE LAS MEJORES POESÍAS EN GUARANÍ.

Selección e Introducción: RUDY TORGA

Editorial El Lector,

Asunción-Paraguay, 1998 (pp. 214).

ENLACE RELACIONADO:

ÑE’ẼPOTY ATY – VOCES DE POETAS EN GUARANÍ

por FELICIANO ACOSTA y NATALIA KRIVOSHEIN DE CANESE

Editorial Servilibro, Asunción-Paraguay 2005

********************

 LAS CIEN MEJORES POESÍAS EN GUARANÍ
Con nuevas incorporaciones y grafía actualizada
Por PEDRO ENCINA RAMOS