PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
NATALIA KRIVOSHEIN DE CANESE (+)

  ÑE’ẼPOTY ATY, 2005 – VOCES DE POETAS EN GUARANÍ - Por FELICIANO ACOSTA y NATALIA KRIVOSHEIN DE CANESE


ÑE’ẼPOTY ATY, 2005 – VOCES DE POETAS EN GUARANÍ - Por FELICIANO ACOSTA y NATALIA KRIVOSHEIN DE CANESE

ÑE’ẼPOTY ATY – VOCES DE POETAS EN GUARANÍ

Por FELICIANO ACOSTA y NATALIA KRIVOSHEIN DE CANESE

Editorial Servilibro,

Asunción-Paraguay 2005

Diseño de tapa y diagramación:

CLAUDIA LÓPEZ – BERTHA JERUSEWICH

Editorial Servilibro,

Asunción-Paraguay 2005

 

**/**

 

MAITEI

 

Revista Bilingüe de Cultura "ÑEMITỸ" hetaite ojepytaso ha ohypyi rire kuatia rogue, omboapy isapukái ohenduka hağua opaite yvytu vevére "NE’ẼPOTY ATY" (VOCES DE POETAS EN GUARANÍ) purahéi, sapukái, ñembyasy ha ñe’ẽ ymaite guivéma ojokava'ekue yvytu ha omboryrýi ñane retã, pytagua yvy guaraní ñe’ẽ ñemyerakuã rekávo.

Feliciano Acosta ha Natalia de Canese, ikatukuaáta he’i ojupe omono’õhahína iñemitỹnguerakue ko tembiapo rupive ha katuete ikorasõrorýta hikuái oma’ẽvo umi tape oipykuimava'ekuére. Ha mba'éguipa nahanirimo’ãi ohechávo mba'éichapa ñe’ẽpoty ra’ỹi mimi opororopa ñemitỹ pyporépe ha ipotyjeraverei ko siglo XXI-pe oğuahẽvo.

NE’ẼPOTY ATY (VOCES DE POETAS EN GUARANÍ) niko tuichaiterei omombareteve Paraguái ñe’ẽpoty guaranimegua angapy ha ndaha'éi umi ñepyrũ rã guive ramoite peve oñemyerakuãva'ekuépe ñónte. Nahániri, uvei umi ipype oĩ’ỹvape ha ko’ẽrõ ára oĩtavape.

Añetehápe iporã ñamomba'eguasu ãichagua tembiapo, jaikuaahápe mba'eichaitépa tapicha yvypóra ñane ñe’ẽ rayhuhára ojepokyty yvýre, omyerakuã ha ohayhuka hağua ñane mba'e teéva.

Ñe’ẽpapára Carlos F Abente, Feliciano Acosta, Wilfrido M. Acosta, Mario Rubén Álvarez, Juan Manuel Ávalos, Gumersindo Ayala Aquino, Zenón Bogado, Estela Caballero, Basiliano Caballero, Herib Campos Cervera, Domingo Cano, Narciso R. Colmán, Susy Delgado, Emiliano R. Fernández, Félix Fernández, Lucila Fernández, Sabino Giménez, Félix de Guarania, Carlos Martínez Gamba, Miguel Ángel Meza, Teodoro S. Mongelós, Víctor Montórfano, Manuel Ortiz Guerrero, José G. Perazo ha Luís Szarán, Marcelino Pérez Martínez, Augusto Roa Bastos, Ramón Silva, Lilian Sosa, Ida Talavera, Domingo Cano, RudyTorga ha Tadeo Zarratea rembiapokuerakue, péina oñomopeteĩ oipykúi hağua "ÑE’ẼPOTY ATY" rape asyete jey oñeñandukase ha oñehendukaségui.

Ikatu nga'u ra’e Paraguáiva ohecharamo ha ohayhu jey upe heko teéva ko ñe’ẽpoty aty rupive ha anive ñañeme’ẽ oimeraẽ  guelelereípe ñaneguenohẽse katuíva ñande rapégui ñaimo’ã’ỹhágui ha ñaimo’ã’ỹhápe.

Ñemoñare pyahu oma’ẽ hağua mombyryve iko’ẽ rãre tekotevẽma opóy ha ojetyvyro. Ko mba'épe katu oğuahẽta katuete oñemitỹ meme ramo iñapytu’ũ ngua ha ikorasõme peichagua tembiapo joheipyre ñanembopy’arorýva.

 MAUROLUGO

 

**/**

 

TECHAUKAHA

MAITEI

ÑE’ẼPOTY ATY - VOCES DE POETAS EN GUARANÍ

 

OBSERVACIÓN : LOS ENLACES EN EL NOMBRE DE LOS AUTORES

LO LLEVARÁN A LA GALERÍA DE LETRAS DEL PORTALGUARANI.COM

EN EL ESPACIO DE CADA AUTOR

DONDE ENCONTRARÁN DATOS BIOGRÁFICOS,

OBRAS EDITADAS y OBRAS INCLUIDAS EN TRABAJOS ANTOLÓGICOS

 

·         CARLOS FEDERICO ABENTE: ÑEMITY

·         FELICIANO ACOSTA: KANE’Õ ANGATA/ KYVU KYVU/ YVY SAPUKÁI/ GUAYAKI SAPUKÁI/ SÃSO POTAPY/ ANÍKE IRO’Y KO YVY/ AMA PORE’Ỹ/ ÑE’ẽ RYRÝI/ ÑE’Ẽ POCHY

·         WILFRIDO ACOSTA: YSAPY KO’Ẽ/  HEKOVE OHEKA

·         MARIO RUBÉN ALVAREZ: JEPYTE/ GUYRA SAITE/ ÑE’Ẽ RA'ARÕVO

·         JUAN MANUEL ÁVALOS: CHE LUSÉRO AGUAI'Y

·         GUMERSINDO AYALA AQUINO: AIKOSÉNTE/ ÑEMBOJARÚPE MITÃICHA

·         ZENÓN BOGADO ROLÓN: ÑEMBO’E ÑAMANDÚPE/ GUYRA'I RORY ATY/  PARAGUÁI, PARAGUÁI, PARAGUÁI.

·         ESTELA CABALLERO DE SANGUINA: CHE SYMI RAPYKUERÉPE

·         BASILIANO CABALLERO IRALA: MOKÕI MBA’ASY

·         HERIB CAMPOS CERVERA: MANDU’A RORY

·         DOMINGO CANO: Y

·         NARCISO R. COLMÁN: KOROCHIRE/  PIRAPIRE

·         SUSY DELGADO: TATAYPÝPE/  NE MITÃKUÑA/  HA KUIMBA'E/  ÑEMBISO/ PÉINA

·         EMILIANO R. FERNÁNDEZ: TECHAGA’U/  NEMOMBÁYVO CHE YVOTY/ MBORIAHU MEMBY

·         FÉLIX FERNÁNDEZ: OÑONDIVEMI/  NDE RATYPYKUA/ ÑANE ARAMBOHA

·         LUCILA FERNÁNDEZ: ÁRA VAI AJA/ MAMA, HA’USE GALLÉTA/ MBA’ÉRE PIKO/  MBEJU TANIMBU

·         SABINO GIMÉNEZ: KUNU’Ũ POHÉI/  JEPEVÉMO/  ÑEMYRÕ REKO/ MORENA SAITE

·         FÉLIX DE GUARANIA: KUARAHY OJOPE RAKUVO/  ANIVE PEIPYKUA ÑE’Ẽ

·         MAUROLUGO: AIPOTA/ ANIVE

·         CARLOS MARTÍNEZ GAMBA: NÍÑO ARAPEGUA PURAHÉI/  HOSE OHECHA IKÉPE/  GUYRA KOMPUÉHTO/ KARÃU KOMPUÉHTO/ PLÁTA YVYGUY

·         MIGUEL ÁNGEL MEZA: AKA’Ẽ PARA/  TATAYPÝPE/  MITÃMI POJÁI

·         TEODORO S. MONGELÓS: NENDIVÉNTE/ ÑANDE REKOVE/  CHE REINDY KUÑA KOYGUA

·         VÍCTOR MONTÓRFANO: TETÃGUA SAPUKÁI

·         MANUEL ORTIZ GUERRERO: PANAMBI VERA/  NE RENDÁPE AJU/  JUKERI/ NE PORE’Ỹ

·         JOSÉ PERASSO: PEJU MITÃ KUÉRA

·         JOSÉ PERASSO ha LUIS SZARÁN: PURAHÉI PEMBO’E

·         MARCELINO PÉREZ MARTÍNEZ: ROHECHAGA’U

·         AUGUSTO ROA BASTOS: TESA PYPUKU PURAHÉI

·         RAMÓN SILVA: TORORE RORE/ TOPA/  TUKUMBO KUSUGUE

·         LILIAN SOSA: AMA GUASUETE/ MBORAYHU KORA

·         IDA TALAVERA: NANDELARAPE HA 'E/ KO’ẼJU/  PURAHÉI PYAHU

·         RUDY TORGA: EGUAHẼ ÑA DEMOCRACIA/  NDE PUKAVYMI JEGUAKARÃ

·         TADEO ZARRATEA: MAINUMBY PYTÃ/ IPOYHU PORE.

 

 

 

 

ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA


(Hacer click sobre la imagen)


 

 

 

ALGUNAS POESÍAS EN GUARANÍ

 

 

CHE SYMI RAPYKUERÉPE

 

Che symi rapykuerépe

aguahẽ hogakuemíme,

aipe’ávo pe okẽ

ahecháta vaicha chéve

osẽ mi cherovasa.

 

Ama’ẽ pe korapýre,

ahecha umi yva

hemiñotỹ nguemi.

Ahecháta vaicha chéve

iguýpe oñembopiro’ymi.

 

Ama’ẽ pe kotypýre,

ahecha umi hembiporukuemi

ohayhuete va’ekue ha’e.

Ahechóta vaicha chéve

oguata ha opukavy.

 

Ajopy che korasõ,

osyry che resay,

chejopýma vy’a’ỹ.

 

Che symi rapykuerépe

aguahẽ hogakuemíme,

ama’ẽ pe kotypýre,

ama’ẽ pe korapýre,

tapere monte atopa.

 

Añé’ẽ cheño rei

ha Ñandejárápe aporandu:

Ñandejára, Nandejára!

Mba’érepa che symíme regueraha.

 

Ajopy che korasõ,

osyry che resay,

ndaipokuaái ipore’ỹ.

 

Che symi marangatu,

hetaitéma rombyasy,

che’ãhóma, ndakesevéi,

cheñuã mba’embyasy.

 

Ajopy che korasõ,

osyry che resay,

ndaikokuaái hese’ỹ.

 

Ñandejára ha Tupãsy renondépe

añesũ che symíre añembo’e

ha ichupe ajerure,

mamo oimeha guive,

toma’ẽmi ore rehe

ha tomboguata ore rekove.

 

Ajopy che korasõ,

osyry che resay,

apyta chetyre’ỹ.

 

Estela Caballero de Sanguina

 

 

Y

 

Tales de Mileto-guápe guarãmi

 

Yvypóra oikuaa ambue arandu he’iha

Ynte ñepyrũ ha, opavave ypy;

Ypy ava ka’aty ãvare itenonde

Yma heñói jave, iñe’ẽ ysyry y.

 

Y’uhéi ko ombogue ku ykua satĩ teénte,

Ypykuéra ñe’ẽnte che kũ re oñemomba’e,

Ypy papa peve, ombohysýi yguieténte,

Y’ỹre ha’eténte, ndoikóiva mba’evete.

 

Y sy, ýko ysyry, ha sy y ko sy ypy.

Yvy rova taiñakỹ, tahovyũ iko’ẽ.

Yvyra yva he’ẽ ha mymba opavavéva,

Yvytu ivevuivéva pu asy’pe tomoñe’ẽ.

 

Yvytu ogueraha ko che ã ombovy’áva

Yvypóra maymáva pukavýpe toñandu,

Ypykuéra arandu ¡Mboy su ary susukue!

Yvu kuaapavẽ ha ñe’ẽ ñe’ã pytu.

 

Yvytu rakuãvúre, tohomi ko marandu

Ypykue apytu’ü, jejapo potĩ iko’ẽ,

Yma heñói va’ekue ikũre paje joaju,

Yva pekói aiu: ñe’ẽ ha kuaapavẽ.

 

Domingo Cano

 

 

ÁRA VAI AJA

 

Che ogykéngo

ao havara,

kuatia’atã

ha yvyrape.

Che rógahoja

ningo úle hũ

ha chápa pehẽ

ajopýva itápe

ani oveve

ára vai aja.

Che, che rogayguándi

ãicha rohasa:

yvytu pochy omoñorairõ

kuatia atã

ha yvyrape

itópe oity,

chápa omyaña

úle omyasẽ,

ojorapaite

iñapytĩha.

Apo pe isãre

aha’ãpandórga

che tuja rire.

 

Ñandejára!

Aipo ára ryapu,

pepáy peẽmitã,

Tanilaa

tembiporu kuéra

embyatypaite,

tatapỹi ryru

emoinge pya’e

cháke he’õpyre

ndojepotaséi.

Fortu,

ejetyvyróke,

mba’éiko hína

ndeaturuha,

epáy

pe nde kyvymi

hasẽterei,

eñengarekónga

sapy’aite hese

Tupãsýre!

 

Lucila Fernández

 

 

PEJU MITÃ KUÉRA

 

Peju mitã kuéra, peju pejupa.

Peju mbeguemínte, peju pehecha

Hesu mitãmíme ñandéicha ou,

yvágui Itúa, ñandéve ombou.

 

Mitã ne porãva yvagapegua,

eju, ejumína, che py’a ne renda.

Evy’a che py’ápe, ipype epyta,

ani resẽve, ani chereja.

 

Peju mitã kuéra, peju pevy’a,

Maria, isýpe, avei pehecha.

Maria, che sy, chepytyvõmi,

ani ne membýgui máramo ajei.

 

(Texto de 1791, recogido por JOSÉ PERASSO)

 

 

PURAHÉI ÑEMHO’E

 

Señor mío Jesucristo

peina ápe rojumi

rojerure ne bendición

roipota orerovasami

 

Ñesũ pehẽ me jaba

jaikévo pe okẽ guasúpe

agua bendita ryrúpe

ñapo’ẽ jajovasa.

 

Aipo yvága jajuhu

jaikévo upe tupãópe

tataindymi ñande pópe

Santa Misa ñahendu.

 

Inciensoma ñahetũ

mba’e hyakuã asyvéva

ñane korasõme oikéva

tatatĩ marangatu.

 

Jaike jave ñañesũ

ha jaha ku ñembo’épe

amo Tupã rendaitépe

angaipa ñamombe’u.

 

Ha púlpitope osemón

karai ijao hũ mbáva

iñe’ẽme ohendukáva

pe Ñandejára pasión.

 

Señor mío Jesucristo

péina ápe rojumi

rojerure ne bendición

roipota orerovasami.

 

JOSÉ PERASSO ha LUIS SZARÁN

 

 

TESA PYPUKU PURAHÉI

 

-Mba’épa nde, che sy, resa.

-Ovetã mokõi.

-Ha móva piko oñatõi?

-Mandu’a po mombyry.

 

-Ko’ẽ resay mbytépe

kuarahy ojajaipa,

ko yvóga jahayhuha

ndoguejýi che resa yképe.

 

-Ñande resa, che memby,

pyhare vai omo’ã,

ha pe amóme ichugui kuéra

omano va’ekue omaña.

 

Augusto Roa Bastos

 

 

MBORAYHU KORA

 

Oñemboty mbegue katu

ne mborayhu kora

che rete ñembyahy’ire.

 

Rohecha, roñandu,

ha guyra saitéicha

añemoĩ añapi’ũ

kyhyje pa’ũ me

ne mborayhu yva.

Aníntemo chejura

ha ita kotýpe

cheretejokua.

 

Angata rasy

nachemongevéi

yva re’ẽ,

che akãme ojere

ha oúrõ pe kéra

cheresañuãvo

ne ra’anga raẽvete

pya’e omoinge.

 

Ha upépe ndaipóri

kyhyje kyse

oikutu va’erã jejoko reko:

ñeñomi rakãgui

ha aipotágui che

aipo’o nde yva

che po rupiete.

 

Ha upéicha jey

jepivérõguáicha

oikóne ndehegui

iñongatupy.

 

Lilian Sosa

 

 

EGUAHẼ ÑA DEMOCRACIA

 

Eguahẽ ña "Democracia",

ymaitéma roikuaase,

oje’éva nde rehe

nemba’eporãiteha.

 

Eguahẽ tanderecha,

tetãgua nera’arõva,

jahechami remyatyrõpa

ko’ã mba’e vaieta.

 

Eju jaha jaguata,

ñahendumi lo mitãme

ha eñongatu ne ñe’ãme

mba’épa ñande rekove.

 

Tenonde aipota rehecha

mba’éichapa ka’aguy

oñuãmbáva ñande yvy

ko’ãga ojeitypa.

 

Ha upekuévo opyta

mbya guaraníva guíve

ha chokokue añete,

yvy’ỹre oñondive.

 

Opaichagua tekoasy

ogueru ko’ã mba’e,

pya’éva tekotevẽ

nde rechakuaami.

 

Upéi oĩ avei

mba’eve oguereko’ỹva,

hetã teetépe hembýva

tyre’ỹ rapo pire.

 

Poguasu rembiapokue

hatã oñeñapyti va

ha rasa ijyetemíva,

ojopy ñande rekove.

 

Hatã pokarẽ epyrũ,

Democracia, ko tetãme,

aníke re’a ñuhãme

ha rejavy nde rape.

 

Rudy Torga

 

 

 

 

 

 

Para compra del libro debe contactar:

Editorial Servilibro.

25 de Mayo Esq. México Telefax: (595-21) 444 770

E-mail: servilibro@gmail.com

www.servilibro.com.py  

Plaza Uruguaya - Asunción - Paraguay

 

 

Enlace al espacio de la EDITORIAL SERVILIBRO

en PORTALGUARANI.COM


(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

GALERÍA DE MITOS Y LEYENDAS DEL PARAGUAY

 

(Hacer click sobre la imagen)

 





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
REPÚBLICA
REPÚBLICA DEL PARAGUAY
EDITORIAL
EDITORIAL SERVILIBRO
LIBROS,
LIBROS, ENSAYOS y ANTOLOGÍAS DE LITERATURA PA...



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA