PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
MAURICIO CARDOZO OCAMPO (+)

  PUEBLO YBYCUÍ, CHE PUEBLO PORÃ - Letra de la canción: Mauricio Cardozo Ocampo


PUEBLO YBYCUÍ, CHE PUEBLO PORÃ - Letra de la canción: Mauricio Cardozo Ocampo

 PUEBLO YBYCUÍ, CHE PUEBLO PORÃ

NOSTALGIA EN DOS TIEMPOS

 

Letra: MAURICIO CARDOZO OCAMPO

 


Una de las características de los creadores de poesía y música de inspiración folklórica en nuestro país es cantar a su valle, a la tierra que lo vio retozar de niño. Es una insistente llamada interior que acosa al autor hasta que al fin sus sentimientos se vuelcan en una obra cuyo destinatario es su lugar de nacimiento. Está hecha en clave de añoranza, de retorno y de infinitas ganas de quedarse para siempre en lo que considera el edén perdido y hallado en la triste voz de la nostalgia.
Don MAURICIO CARDOZO OCAMPO -nacido en Ybycuí, departamento de Paraguarí, el 14 de mayo de 1907 y fallecido en Buenos Aires el 5 de mayo de 1982-, no es ajeno a este patrón de conducta de nuestros artistas populares. Él, no satisfecho con haberle dedicado a su patria chica Pueblo Ybycuí muchos años después compuso CHE PUEBLO PÕRÃ.
La primera es una guarania honda, melancólica y solemne. En ella se vuelca el alma del andariego que está lejos de lo que más ama y extraña. El poeta argentino OSVALDO SOSA CORDERO interpretó el techaga’u del autor de la música -MAURICIO CARDOZO OCAMPO- y ordenó las palabras a imagen y semejanza del alma de su coautor.
La melodía tuvo que haber sido compuesta alrededor de 1930. ELADIO MARTÍNEZ y CARDOZO OCAMPO cantaban a dúo (1) desde la Movilización de 1928 cuando ya casi ardía la guerra entre Bolivia y Paraguay. Algún tiempo después de la desmovilización, en 1931, con la Compañía Uruguaya de Comedias de Antonio Cuore salieron de gira, recalando, finalmente en Buenos Aires. Es posible que Cardozo Ocampo ya llevara consigo la música. Tal vez la compuso ya en la capital argentina. El rastro preciso que es posible encontrar data de 1934 cuando el dúo MARTÍNEZ-CARDOZO grabó por primera vez la composición.
Un dato curioso es que una de las cuartetas hacía alusión a la guerra, con el tronar del "impío cañón". ANIBAL CARDOZO OCAMPO, hijo de don Mauricio, dice que su padre, con el tiempo, prefirió sacar esa alusión bélica y simplificar la estrofa al respecto.
Muchos años después, cuando don Mauricio regresaba al Paraguay con la intención de quedarse definitivamente, creó la letra y la música de CHE PUEBLO PÕRÃ. "Esa obra tiene que ser de finales de la década de 1960 y la tuvo que haber hecho en Asunción cuando retornaba con mucho entusiasmo", sostiene ANÍBAL CARDOZO OCAMPO. Mientras tanto, JOSÉ MAGNO SOLER, cantor del CONJUNTO PERURIMÁ que dirigía don Mauricio, conjetura que la polca es de la década de 1950 y que tuvo que haber tenido su origen en Buenos Aires, donde el compositor residía con su familia por entonces. "Recuerdo que cuando vino recién, por 1967-68, él le dio la partitura original a CÉSAR MEDINA y él me pasó a mí para que yo la cantara", rememora Soler.
"Con los años, papá le agregó dos versos finales que no estaban en el original. Allí expresa su deseo de ser enterrado en su pueblo", cuenta Aníbal.
El deseo de don Mauricio fue cumplido por sus familiares. Mientras un avión arrojaba pétalos de rosas, él se abrazaba para siempre a la tierra que tanto había amado y a la que cantó con la ternura de un hijo que habiéndose ido nunca se fue.
(1) Cardozo Ocampo, Mauricio. Mis bodas de oro con el folklore (Memorias de un pychâi). Asunción, 1980, segunda edición.

PUEBLO YBYCUÍ

Oh! Pueblo Ybycuí, tierra paraguaya que me vio nacer.
Oh! rincón guarani, cofre que atesora todo mi querer.
En tu humilde solar corrieron mis años de feliz niñez;
hoy, paria en mi vagar, mi anhelo tan solo es verte otra vez.

Yo quisiera volverte a encontrar
tan risueño cual yo te dejé,
con tu huerto exhalando azahar
y niño azoté.
Y detrás de una reja de amor
atraída por mi mbaraka
ver de pronto surgiendo cual flor
che jegustaha.

Oh! Pueblo Ybycuí, qué florido estabas cuando te dejé.
Hoy, rincón guarani, de lejos te lloro por verte otra vez (*)

Mas, quisiera volverte a encontrar
tan risueño cual yo te dejé
con tu huerto exhalando azahar
y niño azoté.
Y al igual que en los tiempos de ayer
recibir de mi madre otra vez
(*) La estrofa original decía:
Oh! Pueblo Ybycuí, qué florido estabas cuando te dejé.
Hoy rincón guarani lloras tu tributo de sangre y de sed
pues impío el cañón , destruyendo vidas con saña y maldad,
la materna ilusión convirtió en amarga y cruel realidad.
las caricias que supieron ser
dicha en mi niñez.

.
Letra: Osvaldo Sosa Cordero
Música: Mauricio Cardozo Ocampo
 
 
 

ESCUCHE EN VIVO/ LISTEN ONLINE:

PUEBLO YBYCUÍ de MAURICIO CARDOZO OCAMPO

 

Intérprete:   LUIS ALBERTO DEL PARANÁ

Material:  PARANÁ INMORTAL Nº 2

 

 

 
 
 
 

 


CHE PUEBLO PÕRÃ


Ajúnte rohechami mombyry asyetégui
heta rohechaga’u nde che pueblomi;
tamoasâími nde rokáre che py’aitégui
che purahéi kunu’ũ ryakuã pacholi.
Bandada korochire péina che moirũma
aponderami haguã ne marangutu.
Akóinte hyakuã porã mayma nde yvoty mitãkuñaita
ha itekove ne mitã rusu che pueblo porã.
Vy’águinte che rasẽ ahenduvove ne campana pu
Ha péina pype hekoviapaite ko techaga’u.

Péina Arasaty, hovái Costa Hũ ha Paso Paré,
péina Rincon’i, Cerro Tatu Kua
ha Isla Pa’ũ che vy’ahague.
Oime Cordillera yvága rovái ñu hovy porã
pépe opurahéi ku Salto Cristal
ko che purahéipe tamoherakuã.

 

Tapurahéi Takuary, cuna del Centauro,
hovái oime Minas Kue mandu’aiteha
upépe oikova’ekue-ku cañón "Cristiano"
heta ñane defende pe guerra aja.
Oime avei Entre Ríos ysyry pa’ũme.
Kurukáu ha Ytaypa chupe ombojegua.
Ha pe pueblo rembe’ýpe ikoni koni ku Paso Sabrá
omboguepaitéva ku mbyry’ái ysyry porã.
Vy’águinte che rasẽ ahenduvove ne campana pu
Ha peína pype hekoviapaite ko techaga’u.

Sapy’ánte che ko’ẽ opa che pytu, pueblo Ybycuí,
mba’éichatamo upe nde nde pohéi apytu’umi.
Letra y música: Mauricio Cardozo Ocampo
 
 
 
 

ESCUCHE EN VIVO/ LISTEN ONLINE:

CHE PUEBLO PORÁ de MAURICIO CARDOZO OCAMPO

 

 Intérpretes:  ANÍBAL LOVERA y BETTY FIGUEREDO

Material:  SECRETO DE DOS

 


 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
.
Fuente: LAS VOCES DE LA MEMORIA - TOMO V
HISTORIAS DE CANCIONES
POPULARES PARAGUAYAS
Autor y ©:
MARIO RUBÉN ÁLVAREZ
Edición del autor y Julián Navarro Vera
Tapa: FLOR DE MBURUKUJA, arte radiográfico,
Prof. Dr. OSCAR CODAS THOMPSON
Diseño de tapa:
GOIRIZ
Editora Litocolor S.R.L.
Asunción-Paraguay 2005
 
 
 
*** LECTURA DE DOCUMENTO RELACIONADA ****
 
 
 

CHE PUEBLO PORÃ

(a Ybycui)

Purajhei

Letra y Música: MAURICIO CARDOZO OCAMPO

 

 

CHE PUEBLO PORÃ

 I

 

Ayunte rojhechamí mombyry asyetégüi

jhetá rojhechaga’ú nde che pueblomí;

tamoasaimí nde rocaré che py'aitégüi

che purajhei cunu’ú ryacuã pacholí.

Bandada corochiré peina che moiruma

aponderamí jhaguã ne marangatú.

Acointe  jhyacuã porã maymá nde yvoty mitacuñaitá

jha itecové nde mitãrusu che pueblo porã

Vy’ágüinte che rasẽ ajhendú vové ne campana pú

jha peina pypé jhecoviá paite co techaga'ú.

 

II

 

Peina «Arasaty», jhovái «Costa jhũ», Jha «Paso Paré».

Peina «Rincon'i», cerro « Tatucuá»,

ha «Isla pa'u» che vy'á jhagüé.

Oimé Cordillera yvága rovai ñu jhovy porã

pepe opurajhéi cu «Salto Cristal»

co che purajheipe tamo jheracuá.

 

I

 

Tapurajhei «Tacuary», cuna del Centauro,

jhovai oimé «Minas Cué» mandu’aitejhá,

upepe oico vaeeué cu «Cañón Cristiano»

jhetá ña ne defendé pe guerra ayá.

Oimé aveí «Entre Ríos» ysyry pa'ume.

«Curucau» jha «Ytaypá» chupé omboyeguá.

Jha pe pueblo rembe’ýre iconí coní cu «Paso Sabrá»

ombogüepaiteva cu mbyry'ai ysyry porã.

Sapy’ante che co’e

Opá che pytu pueblo Ybycuí

mba’eicha tamo upe nde pojhei

apytu’umi.

 

Vy’ágüinte che rasẽ ajhendú vové ne campana pú,

jha peina pypé jhecoviá paité co techaga’ú.

 

 

Grabada en discos GUARANIA por el quinteto «PERÚ RIMÁ»,

cantando AMAMBAY y FIDE.

Grabada en discos GUARANIA por el dúo PEÑA-GONZÁLEZ.

 

 

 

 

FUENTE (ENLACE INTERNO)

 

 

 

MEMORIAS DE UN PYCHÃI

MIS BODAS DE ORO CON EL FOLCLORE PARAGUAYO

PRIMERA PARTE

MAURICIO CARDOZO OCAMPO

*ATLAS REPRESENTACIONES S. A. 2007*

Casa Central Asunción:

Dr. Juan Benza 317 y Ecuador

Tel.: (021) 556 815 (R.A) - (021) 556 573

http://www.grupoeditorialatlas.com/ 

 
 
 
 
 

 

NLACE A LA GALERÍA DE MÚSICA PARAGUAYA

EN PORTALGUARANI.COM

(Hacer click sobre la imagen)

 

 

 

 


Letras de Música Paraguaya

MÚSICA PARAGUAYA - Poesías, Polcas y Guaranias - ESCUCHAR EN VIVO - MP3

MUSIC PARAGUAYAN - Poems, Polkas and Guaranias - LISTEN ONLINE - MP3

 





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
MÚSICA
MÚSICA PARAGUAYA - POLKAS y GUARANIAS (PARA E
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA