PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI
  Menu / Secciones
  Algunas obras en exposición
MARANDU'ASÂIHÁRA ÁRA: 26 JASYRUNDY. DÍA DEL PERIODISTA: 26 DE ABRIL - Ohai: DAVID GALEANO OLIVERA
MBO’EHÁRA ÁRA: 30 JASYRUNDY – DÍA DEL MAESTRO: 30 DE ABRIL - Ohai: DAVID GALEANO OLIVERA
CHE TÁVA KAPIATA (2 DE FEBRERO) - Ohai: DAVID GALEANO OLIVERA
EL GUARANI ES DIFÍCIL… - Ohai: DAVID A. GALEANO OLIVERA
30 DE MARZO - ARSENIO ERICO: GUARANI HA CASTELLANO-PE - Ohai: DAVID GALEANO OLIVERA
LA CIVILIZACIÓN GUARANI - GUARANI RETÂNGATU - Ohai Guaraníme: DAVID GALEANO OLIVERA
27 DE AGOSTO - DÍA DE LA GUARANIA – PUMBASY ÁRA - Ohai: DAVID GALEANO OLIVERA
5 DE SETIEMBRE: DÍA INTERNACIONAL DE LA MUJER INDÍGENA - Por: DAVID GALEANO OLIVERA
 
Charlas y Conferencias


MBA'ÉPA KO ATENEO
(07/05/2012)

MBA'ÉPA KO ATENEO

 

2005-pe ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI omboty moköipa (20) ary ha, moköipa ary ombotývo, ATENEO rembiapo ojepyso ha oguahëma 100 távape, ñane retä tuichakue javeve ha mboypýri avei. Umi moköipa arýpe ATENEO-gui osëkuri 20.000 Mbo’ehára Guarani, ombo’e ha omba’apokyre’ÿva ñane Avañe’ë rayhupápe. Umi mba’e ykére, ñamombe’ukuaa avei ATENEO-pe oñemboaranduhaguékuri Guarani Mbo’esyry Kuaa’ypy rupive 50.000 tapicha mbo’eharapyréva. Avei, oï 250.000 mbo’ehára ha mbo’ehararä rupi oñembokatupyryvéva’ekue mbo’esyry mbykymbykýva rupive. Iporä avei ñamombe’u ATENEO-gui osëhaguéma 372 Mbo’ekuaahára Guarani, peteï ary añóme (2005)

Ja’ekuaa avei ATENEO ohupytyhague opapavépe, oguahëhague opavavépe: mitä, mitärusu, kakuaáva ha itujávape, hesäi ha hasykatúvape, mba’e’apohára, ñe’ëpotyjára, iviruhetáva, imboriahúva, ohaikuaáva, iñarandupaháva ha itavyrekóvape; tavaygua, okaraygua ha pytaguávape. ATENEO-pe ñandejapa. Ipype ñañembyasy, jajehechakuaa, ñañeñandu porä, ñanderetia’e, javy’a, ñamba’apo, jaheka tekokatu ha upéicha rupi -amo hapópe- ñamomba’eguasu ñane retä ha ñanemba’etéva.

ATENEOheñói ha okakuaa ijehegui. Avave noipytyvöi chupe, ja’ekuaa uvei okápe oïha omboykeséva térä ojukaséva ATENEO rembiapo; jepémo upéicha, ko ñande atyguasuete hekoverosä ha arandu ha tetia’épe oho tenonde gotyo ha hendive oku’e Guarani ñe’ë, oñembo’yjeýva, ojetyvyrovyróva ha kyre’ÿme oipykúiva hape tee, oguerahátava chupe yvate yvateve. Guarani imitärusujey. Ja’ekuaa aipórö ATENEO rupive ñane avañe’ë oñembohekopyahujeyhague.

ATENEO-pe oikóva ha ATENEO rupi ohasava’ekue oñanduambue pe tetä rayhu. Ipype ñaime umi añetehápe ñahuguátïséva ko’ë pyahu ñane retäme guarä ha upekuévo akóinte jahekáva ára pyahu ñane retäyguápe guarä; ára iporävéva, henyhëva säso, arandu, mborayhu, mba’apo, tesäi, tekojoja ha tekokatúgui. ATENEO-pe ñaime ha jaiko ñaimese ha ñamba’aposégui ñane Avañe’ë rayhupápe. Nañaiméi ATENEO-pe jahupyty hagua viru. Ndaha’éi viru upe ñane momÿiva. Ape ñaime jahayhu añetégui ñane ñe’ë. Upeichahápe heta mba’éma jahasa oñondive, iporäva ha ivaíva. Tekotevëjavékuri ñañorairö avei hesehápe. Jahayhúgui Guaraníme ndajahejáikuri avavépe oñembohory hese.

Ko’ä mba’e ambohysýiva’ekue niko ha’e avei umi mba’e ojapóva ñane ATENEO-gui pe mbo’ehao tuichavéva ñane retäme. Pe mbo’ehao hetave tapichápe omoaranduva’ekue. Pe mbo’ehao hetave Mbo’ehára Guarani onohëva’ekue. Pe mbo’ehao hatäve ojaitypóva ñane retäme. ATENEO hapo pypukúma. ATENEO-ygua mbarete opyrü. Ndaipóri ambue aty térä mbo’ehao ñane retäme ojoguáva ATENEO-pe ituichakue ha hembiapópe.

Opa umi mba’ére, ñande Guarani ñe’ëte myasäihára...

- Tekotevë ñambopyahu ñane remiandu. Naiporävéimaniko ñamomichï ñane avañe’ëme. Tekotevë ñande -Mbo’ehára Guarani ja’éva ñandejehe- ñandevoi ñamboyke umi temiandu vai jarekóva Guarani ñe’ëre. Anive ñamoaichejáranga Guaraníme. Anive jajahéi Guaraníre. Anive ñamoñesüve Guaraníme. Anive jajurupeteve Guaraníme. Jahejámava’erä tapykuépe -mandu’aräme- umi mba’e vai oikova’ekue Avañe’ëre, umi ára vai ohasava’ekue Guarani ñe’ë.

- Guarani ñe’ë pyahu ko’ága rupi ojehayhuetevéma. Avei, oïma Léi Guasúpe. Guaranígui oikóma ñane retä ñe’ë teete. Guarani oikéma avei tekombo’épe; upehaguére, heta mitä ha mitärusu ñane retaygua ohóva mbo’ehaópe -Guarani rupive- hekove säso, oñeñandu porä ha ovy’a mbo’ehaópe ha upe iporävéva -Guarani rehe ae- oñemoarandu añetetéva hikuái. Opaite tenda rupi Guarani ojepuruvéma. Oïma avei heta aranduka Guaraníme; ja’eporäsérö, oïma heta jehaipyre. Oïma heta marandu castellano-gui oñembohasáva Avañe’ëme. Upévare, oguahëma ára jahechakuaávo Guarani ha’eha pe tembipuru ñañepytyvötava hekopete ñamongusugue hagua ñane retägui: mboriahu, tavy ha teko’asy. Guarani mante ñanepytyvöta. Upévare avei hesakäva’erä ñandéve -mbo’eharakuéra- Guarani ndaha’eiha peteï mbo’erämínte. Nahániri. Guarani hína pe tembipuru ha’evéva jarekóva ñane retäme jaipukúi hagua upe tape pyahu ha hekokatúva opavave jajuhuséva jaguata hagua. Avei, jaikuaaporärö Guarani ñe’ë jajuhúta ñande rapo ha jaikuaaporäta avei mávapa ñande. Yma, ymave Guaraníme oñe’ëva itavy ha ijuruky’a; ko’ága Guaraníme oñe’ëva iñarandu ha ojehecharamo. Ñasëke aipórö mbo’eharakuéra ha jaipuru ñane Avañe’é jahesape’a hagua ñande rapichakuérape.

- Ko’ága ñanderetáma, ñanderetajepéma. Guarani ñe’ë pyahu iñasäima ñane retä tuichakue javeve ha upéicha avei oñembo’e, oñemomba’eguasu ha ojehayhúma ambue tetä rupi. Guarani herakuäporäma ko yvy ape ári. Jaha jahaha gotyo (Argentina, Brasil, Uruguay, Bolivia, EEUU, Canada, Francia, Alemania, España) jajuhukuaa tapicha arandu ohecharamo ha ohayhu añetéva Guarani ñe’ë ha Guarani reko. Guarani ñe’ë pyahu oï avei internet-pe. Hetaiterei mba’e ñane avañe’ëguigua oï internet-pe. Oï avei umi tapicha iñaranduvéva he’íva hikuái: ñe’ë ija ha ijahetáva internet-pe, hekove pukúta. Aipórö ja’ekuaa Guarani ñe’ë pyahu hekove pukutaha. Hetaiterei tenda niko oï internet-pe imandu’áva ha omomba’eguasúva ñane avañe’ëme. Avei, ndahi’aréi Guaranígui oikohague Corrientes, Argentina ñe’ë teete. Águi ñamba’apóva’erä oñondivepa, oiko hagua Guaranígui Mercosur ñe’ë teete. Ndikatúi ñanekane’övo upe tembiapópe. Jajopyva’erä, jahava’erä tenonde gotyo heseve; toiko oikóva; tokapu okapúva, ága upe mba’e jahupyty peve ndikatúi japytu’u.

Ko’ága guive ñande hína GUARANI ÑE’Ë PYAHU MYASÄIHÁRA. ATENEO hína GUARANI ÑE’Ë PYAHU MYASÄIHÁRA. Guarani ikyre’yÿjey, hetia’e, ovy’a, itenondejey. Guarani oho ñande ati’y ári, ijuruvyrei, iñarandu ha hekokatu. Aníke jaheja avave oñembohoryve hese. Aníke ho’a ñande ati’y árigui. Anívéke ñamoñesüve ichupe. Anivéke jajurupeteve ichupe. Anivéke ñamoaichejarangave ichupe. Iporäma. Hetáma ohasa’asy. Ko árape iñapysë Guaraníme guarä upe ára pyahu aretéma jahekáva. Upévare, ñamba’apóke oñondivepa Guarani ñe’ëre ikatuhaguáicha ko’ë ko’ëre ojekuaaporäve, ojepuruporäve, ojehayhuve ha taitenondeve ñane retäme. Aníke penderesarái: ñande hína GUARANI ÑE’Ë PYAHU MYASÄIHÁRA.

 

Fuente digital: http://www.ateneoguarani.edu.py

Registro y Actualización de enlace : Mayo 2012




 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA