PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
EMILIANO R. FERNÁNDEZ (+)

  LA MODA - Letra y música: EMILIANO R. FERNÁNDEZ


LA MODA - Letra y música: EMILIANO R. FERNÁNDEZ

LA MODA

Letra y música:

EMILIANO R. FERNÁNDEZ

 

 

LA MODA

UN MOTIVO DE IRA

 

         Emiliano R. Fernández era un poeta que, andando por los caminos de su tierra, iba expresando cuanto veía y sentía. Eran su visión del mundo y sus sentimientos, pero eran también los de muchos que concordaban con cuanto él manifestaba a través de su obra poética.

         Gracias a su poesía hoy es posible tener un testimonio de primera mano con respecto a muchas de las vivencias de tres décadas -del 20, del 30 y del 40-, en nuestro país. Sus versos no se circunscriben a pintar lo que a él le pasa, sino que retratan toda una época.

         Es frecuente ubicar y conocer al vate por sus obras de tono amoroso y épico. Las de tinte social y satíricas suelen quedar relegadas a segundo plano, cuando menos. Es posible que ello se deba a que la música es el principal canal de difusión de lo que produjo y las primeras son las de mayor circulación.

         Las vertientes de la vena creativa de Emiliano son diversas. Su registro de expresión es amplio y no se agota en lo que habitualmente se conoce.

         Uno de los ejemplos de cómo la voz de este cronista de su tiempo se acerca a las más diversas realidades de su tiempo es el extenso poema La moda fechado en 1926 en el kilómetro 61, Puerto Casado.

         Ese año, durante el gobierno del liberal Eligio Ayala, se encontraba lejos de Asunción, en el obraje. Trabajaba para la taninera a sol y a sombra. No era un haragán como a veces, a la ligera, se afirma. Documentos obrantes en poder de Eugenio Hermosa Selliti, ex administrador de la taninera Carlos Casado, testimonian que el poeta cobraba extras porque su producción sobrepasaba lo establecido como meta.

         Emiliano, cuando su hacha estaba en silencio, se acordó de algo que desde la capital había llevado como una espina clavada en el pecho: la moda. En realidad, era un aspecto de la moda referido a las mujeres: el pelo corto.

         Emiliano, que reflejaba en su obra un modo tradicional de ver las cosas, estaba no sólo preocupado sino hasta ofendido porque las mujeres empezaban a usar el pelo hasta la altura de la nuca nada más. Lo que en las madres y en las abuelas de entonces era inconcebible -salvo excepciones, que el propio poeta consigna-, era ya algo de uso bastante extendido entre las jóvenes.

         En este poema Emiliano R. Fernández expresaba un modo de concebir la vida, abordando un tema que entonces era una novedad. Su posición es la de un fundamentalista. Es sólo cuestión de leer el texto.

 

LA MODA

 

Imposíblepa Tupâ nderesarái orehegui

ajeve ko ore retâ oipyhypa mba'evai

el pronóstico tal vez aipo ñande rupity

ajevéramo aîchaite jaiko ñañembotavy.

 

Moda ha moda ojee ha oñengaña cuanto pueda

oñembosaráivo ojehe umi ñane hermanakuéra.

Che tyarômíma ahávo ha oparupima akorréva

ha ne'irâva ahecha moda kóvaicha ijargélva.

 

¿Mba'éiko chermanakuéra ko pene akâre pejapóva?

Peguata peñakâpytî peñomi trapiche róga.

 

Pe ñopéna pende áva anive peñeñapî

eterei niko pejogua umi ryguasu guevi

anivéna áva mbyky peikótei peikundaha

peneakâko ha'ete umi tyryru hy'a.

 

Pe pensamína hermanakuéra ha peje'evita chugui

â costumbre callejera demaite niko ivai

ñaimo'â itarováva pejapo pende jehe

pembopuka opa ohasáva, upéichapa peikose.

 

Pehejamína la moda, ajerure por favor

pemombóna pendeapégui upe angaipa cajón

Tupâko imarangatúva ñaha'âmína ikatúva

ndovaléi ñaofende jaheka yma guare.

 

Yma niko ñeñope ousa las kuñataî

ha upéi ku ako rodete en finmíva gueteri.

Ko'agâ umíva opáma, pytagua úsoma ou

opa guaîguî jahecha ijatúa perô guazú.

 

Cuando más ñande ko'ê heta mba'e jahecha

opírô revolución módama ñanearruina.

El mundo niko es mundo ¡hípa ndajaikuaái!

pero las cosas hendápe, ¡guaîguî rehe la ndo'ái!

 

Ko'a rupi ko ahecha tatî de catorce suela

oñemondéva a la moda ¡ha vaígui opa ijespuela!

En vez de oipyhy rosario oñembo'e oke haguâ

apena moda oje'e ha'ekuéra oiko hatâ.

 

Taisapatúke marrón, tujujúicha oguata

ñaimo'â rico bastón icanilla perômba

aníke che reindykuéra kóvare pende pochy

chéko ha'énte peême ¡anive pe nde tavy!

 

Letra y música: EMILIANO R FERNÁNDEZ

 

Fuente (Enlace interno):

LAS VOCES DE LA MEMORIA - TOMO VIII
HISTORIAS DE CANCIONES POPULARES PARAGUAYAS
Autor y © : MARIO RUBÉN ÁLVAREZ
Edición del autor y Julián Navarro Vera
Dibujo de tapa: ENZO PERTILE
Armado y diseño: Isaac Duré Giménez
Editora Litocolor S.R.L.
Asunción - Paraguay, 2008.






Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA