ÑEMITŶ y TEKO PUKAVY
Poesías de CARLOS FEDERICO ABENTE BOGADO
**/**
ÑEMITŶ
Jahypýi ko yvy tome’ê hi’a
Ñamboapy ko sapukái
yvytu vevére ñahendu iñe’ê
ñande kóga purahéi.
Ko’ê pytãngy, guyraita oñe’ê
ndaipóri mba’e mbyasy
kuarahy omimbi, jasy opukavy
Oso mboriahu apytĩ.
Ñañemitŷ
taheñói yvy ári tory
tojope kuarahy avatity
tomyasãi mandyju panambi.
tahory ñande kéra yvoty
toĝuahê tetãygua araite
topu’ã Paraguay.
Petŷ ha ka’a, manduvi ha yva
maymáva ty’ái repy
Takuare’êndýre mboriahueta
oñohê hi’upyrã.
Topa ñembyahýi, joayhu taheñói
topu’ã ñane retã
Ñañombyatypa ha jasapukái
vy’ápe che retãygua.
(De: Poesía Paraguaya de Ayer y de Hoy,
tomo II, 1997)
ESCUCHE EN VIVO/ LISTEN ONLINE:
Intérprete: JORGE CASTRO Material: MI PATRIA SOÑADA Su navegador esta desactualizado, por favor actualice para poder reproducir Material: 30 AÑOS - LOS CUMBREÑOS Su navegador esta desactualizado, por favor actualice para poder reproducir Intérprete: OSCAR FAELLA Material: LAS MÁS BELLAS POLKAS & GUARANÍAS Estilo: INSTRUMENTAL Instrumento: PIANO Su navegador esta desactualizado, por favor actualice para poder reproducir Intérprete: OSCAR GÓMEZ Material: PUERTO PINASCO Su navegador esta desactualizado, por favor actualice para poder reproducir Intérprete: MARÍA JOSÉ MALDONADO Material: HOMENAJE A LA PATRIA Su navegador esta desactualizado, por favor actualice para poder reproducir Intérprete: VOCAL DOS Material: LA EMOCIÓN DE MI PATRIA **/** LA SIEMBRA (ÑEMITÝ) Reguemos la tierra que frutos nos dé su grito aplaquemos así, volando en el viento su voz a escuchar, de nuestra siembra el cantar. Rojo amanecer trinos por doquier, tristeza que se acabó. La luna sonríe al brillo del sol, el pobre se emancipó. A cultivar que renazca en la tierra el amor, que maduren las mieses al sol que hayan campos de blanco algodón. A cultivar que en los sueños florezca el ideal que haya el día de la redención elevar la nación. Tabaco y maní, yerba, frutas y más, precio de todo sudor pobres que invaden el cañaveral obtienen para comer; Que el hambre termine y nazca el amor, que crezca nuestra nación. Juntemos la voz, todos a gritar: ¡Alegres de corazón! (Traducción [de estrofas I, II, V y VI] de Lino Trinidad Sanabria) **/** TEKO PUKAVY Teresa Méndez-Faith-pe guarã, ndahesaráivai hetãgui Mitãkuñami reko pukavy Mombyry asyete rehóva reiko, Hyakuãvueteívo nde rehe yvoty Tetãme ojeráva, ha ñe’ãme oiko. Mitãkuñami py’a pyrusu Nde reko katúpe mborayhu hi’aju, Ha tetã ambuégui nanderesaráiri Ko’ápe oimévare ñande py’a karãi. Mitãkuñami ha’ete ñandesy jeyve Remboaguyjéva araiko’ê, Tovéna ikatúro akóinte jepe Ñañembyatypávo ha reimévo ndave. Ñande keraju taipoty jera, Mborayhu ratápe imimói katúva, Ha ty’ai repýpe jahepyroja, Nde ru purahéipe reñangapapyhýva Ha teko torypápe, ñañoañuamba. (De: Sapukái Sunu (Grito de Trueno), 2001) **/** VIVIR SONRIENDO Para Teresa Méndez-Faith, que no olvida su país Muchacha de vivencia sonriente Que andas lejos perfumada de flores Nacidas del suelo patrio y arraigadas en tu alma. Joven mujer de ancho corazón, En tu diario vivir crece el amor, Y no te olvidas de este país distante Que nos acaricia las entrañas. Imagen exacta de nuestra madre, niña Que brindas al alba nublada tus saludos risueños, Que nos juntemos todos como siempre Y que te agregues también a nuestro abrazo compartido. Nuestro sueño dorado que se abra en flor, Que llegue a su punto en el fuego lento del amor, Como fruto de sudores llevemos a cuestas La visión que tu padre en cantos te arrulló, Y abracémonos todos, infundidos de alegre vigor. (Traducción libre de Tracy K. Lewis) (Fuente ANTOLOGÍA DE LA LITERATURA PARAGUAYA, 3ra. Edición. Autora: TERESA MÉNDEZ-FAITH Editorial y Librería EL LECTOR, Asunción-Paraguay, 2004)
Intérprete: JORGE CASTRO
Material: MI PATRIA SOÑADA
Material: 30 AÑOS - LOS CUMBREÑOS
Intérprete: OSCAR FAELLA
Material: LAS MÁS BELLAS POLKAS & GUARANÍAS
Estilo: INSTRUMENTAL
Instrumento: PIANO
Intérprete: OSCAR GÓMEZ
Material: PUERTO PINASCO
Intérprete: MARÍA JOSÉ MALDONADO
Material: HOMENAJE A LA PATRIA
Intérprete: VOCAL DOS
Material: LA EMOCIÓN DE MI PATRIA
LA SIEMBRA (ÑEMITÝ)
Reguemos la tierra que frutos nos dé
su grito aplaquemos así,
volando en el viento su voz a escuchar,
de nuestra siembra el cantar.
Rojo amanecer trinos por doquier,
tristeza que se acabó.
La luna sonríe al brillo del sol,
el pobre se emancipó.
A cultivar
que renazca en la tierra el amor,
que maduren las mieses al sol
que hayan campos de blanco algodón.
que en los sueños florezca el ideal
que haya el día de la redención
elevar la nación.
Tabaco y maní, yerba, frutas y más,
precio de todo sudor
pobres que invaden el cañaveral
obtienen para comer;
Que el hambre termine y nazca el amor,
que crezca nuestra nación.
Juntemos la voz, todos a gritar:
¡Alegres de corazón!
(Traducción [de estrofas I, II, V y VI]
de Lino Trinidad Sanabria)
TEKO PUKAVY
Teresa Méndez-Faith-pe guarã,
ndahesaráivai hetãgui
Mitãkuñami reko pukavy
Mombyry asyete rehóva reiko,
Hyakuãvueteívo nde rehe yvoty
Tetãme ojeráva, ha ñe’ãme oiko.
Mitãkuñami py’a pyrusu
Nde reko katúpe mborayhu hi’aju,
Ha tetã ambuégui nanderesaráiri
Ko’ápe oimévare ñande py’a karãi.
Mitãkuñami ha’ete ñandesy jeyve
Remboaguyjéva araiko’ê,
Tovéna ikatúro akóinte jepe
Ñañembyatypávo ha reimévo ndave.
Ñande keraju taipoty jera,
Mborayhu ratápe imimói katúva,
Ha ty’ai repýpe jahepyroja,
Nde ru purahéipe reñangapapyhýva
Ha teko torypápe, ñañoañuamba.
(De: Sapukái Sunu (Grito de Trueno), 2001)
VIVIR SONRIENDO
Para Teresa Méndez-Faith,
que no olvida su país
Muchacha de vivencia sonriente
Que andas lejos
perfumada de flores
Nacidas del suelo patrio y arraigadas en tu alma.
Joven mujer de ancho corazón,
En tu diario vivir crece el amor,
Y no te olvidas de este país distante
Que nos acaricia las entrañas.
Imagen exacta de nuestra madre, niña
Que brindas al alba nublada tus saludos risueños,
Que nos juntemos todos como siempre
Y que te agregues también a nuestro abrazo compartido.
Nuestro sueño dorado que se abra en flor,
Que llegue a su punto en el fuego lento del amor,
Como fruto de sudores llevemos a cuestas
La visión que tu padre en cantos te arrulló,
Y abracémonos todos, infundidos de alegre vigor.
(Traducción libre de Tracy K. Lewis)
(Fuente ANTOLOGÍA DE LA LITERATURA PARAGUAYA,
3ra. Edición. Autora: TERESA MÉNDEZ-FAITH
Editorial y Librería EL LECTOR, Asunción-Paraguay, 2004)