ÑANEMANDU’ÁVO KO ÁRAPE:
BRASIL SÃSO REMBIASA’IMI
Ombohasa MATILDE GALEANO.
BRASIL
Táva Río de Janeiro-pe oñembyaty reraguapy ojejerurehápe Don Pedro topytánte hağua Brasil-pe. Ko kuatia oñemoğuahẽ Don Pedro-pe 9 jasyteĩ 1822-me, ko tembiapo ojapo José Clemente Pereira, ha’éva Cámara de Senadores myakãhára Rio de Janeiro-pegua. Péicha pe Príncipe Regente ndojapói omondóva ichupe Cortes-pegua ha opyta Brasil-pe. Ko mba’e ojapo oñandu haguére pe temiandu oĩva upérõ omyakãva José Bonifácio de Andrada e Silva. Ko mba’e oñemomarandu Don Pedro-pe 24 jasypakõi 1821-me ha oje’e ojehechavaiha Corte Lisboa-pegua rembiapo. Don Pedro omyasãi Gazeta de Río de Janeiro, 8 jasyteĩ 1822-me, ha hetápe omomỹi. Pa ára rire José Bonifácio ha aty ohóva hendive omoğuahẽ terarysýi karai principe oikuaa hağua. Upe árape Don Pedro oñe’ẽmondo José Bonifácio opyta hağua ministro del Reino ha pytagua rehegua, ko mba’e omombareteve tetãyguakuérape, ojupi haguére peteĩ rapái, araka’eve upéva ndoikói’akue. Joyke’ykuéra Andrada, José Bonifácio, Antônio Carlos ha Martim Francisco, herakuã mbarete polítikokuéra apytépe ha tavayguakuéra renondépe.
Péicha jasypópe pe ñokarãi imbaretevéma Don Pedro ha Corte-kuéra apytépe. Upévare principe regente oñe’ẽmondo: opa mba’e ojejaposéva Brasil-pe katuete oguerahava’erã “tojejapóke” che aheraguapýva, péva he’ise Brasil hekosã nungáma ohóvo, ko mba’e ha’e ojapo haguére 13 jasypópe, Senado Cámara Río de Janeiro-pegua ombohéra chupe ha ipehẽnguekuérape “Brasil pysyrõhára opaite árape”.
Oñehenói ojejapo hağua Convención Constituyente ojehechakuaa hağua tekotevẽha ñemosãsóre. Ohasávo jasy ojehecha opavave temiandu, péicha Pedro oho Sao Paulo-pe oikuaa hağua okaraygua oĩmbápa pe ojeipotáva ndive. Ojevývo Río de Janeiro, 10 jasypondýpe oñemoğuahẽ ichupe mokõi kuatiañe’ẽ peteĩva José Bonifácio, ojeruréva omondoho hağua jekupyty metrópolindive, ha ambue hembirekógui María Leopoldina, he’íva ha’e omoirũha ministro mba’e rembipota. Upépe Pedro ojere omaña iñirũnguéra rováre ha he’i “Che irũnguéra Corte portuguesas ñandeguerekose ipoguýpe ha jejahéipe. Ko ára guive jajehekýi chuguikuéra. Ndaipóri mbe’eve ñanemoirũva gueteri hendivekuéra” oipe’a brazalete hovy ha morotĩva Portugal rechaukaha, ha ombojoapy “Peipe’a brazalete pende jyvágui che irũnguéra. Ñamomaitei Sãso, Portugal poguýgui ñesẽ, ha espada ipópe he’i jey “Che ruguýre, cheréra, ha Tupãre, añe’ẽme’ẽ Brasil-pe ame’ẽva’erã : ¡Sãso térã mano! Péicha Brasil isãso Portugal-gui 7 jasyporundy 1822-me.
Ombohasa MATILDE GALEANO
Marandu: WIKIPEDIA
Documento facilitado por la Prof. MATILDE GALEANO
Registro: Octubre 2011 |