PortalGuarani.com
Inicio El Portal El Paraguay Contáctos Seguinos: Facebook - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani Twitter - PortalGuarani
EMILIANO R. FERNÁNDEZ (+)

  ASUNCIÓN DEL PARAGUAY y KA A JARÝI (Poesías de EMILIANO R. FERNÁNDEZ)


ASUNCIÓN DEL PARAGUAY y KA A JARÝI (Poesías de EMILIANO R. FERNÁNDEZ)

ASUNCIÓN DEL PARAGUAY y

KA'A JARÝI
 
 
 
POESÍAS de
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ASUNCIÓN DEL PARAGUAY
 
 
 
Este canto de alegría con remembranzas de penas
y aflicciones pasadas,
trae el sello inconfundible de la musa de Emiliano.
Vibra en cada verso la sensibilidad exquisita
del corazón de Emiliano.
Este soñador andariego siente una añoranza irresistible
hacia su Asunción del Paraguay. Y viene a visitarla.
Cada filigrana de frases está henchida de ternura,
cariño que brota de lo más hondo de su ser.
 
 
 
Ndaikuaái ojehúva chéve cheko’ẽnte sapy'a
Che'ygue yguerei rasaitéma ndavy'ái...
Ama’ẽ y paraguaýre che resa'anga ko ikã
Ajuségui rohecha, Asunción del Paraguay.
 
 
. Ymaitéma ku guyráicha aikove iñapytĩmby
. Iñañáva tekove che pepo'anga oikytĩ.
. Noğuahẽiva cherendápe peteĩ ára tory,
. Chepejúva'erã po'ápe chereru rohechami...
 
Áğa péina Ñandejára... "iporãmante" he'i,
Ha peteĩ guyra'imi cherendápema ojokuái,
Cherupívo ipepo ári chereru rohechami
Amano mboyve jaíre, Asunción del Paraguay.
 
 
. Nendivéma cheko’ẽvo che pytu arumi jevy.
. Chepeju yvytu ambue noğuahẽivami amoite;
. Omymýi che py'apy, oikovéma che ruguy,
. Oje'ómive ichugui tukumbo rapykuere.
 
Aheja che rembiayhu jepevéramo ambyasy,
Añandúva chejopy teko rasy chembokuerái;
Aheja avei che symíme tapere ha pore’ỹ,
Ajuségui nderechávo, Asunción del Paraguay.
 
 
. Cherasy techaga'úgui iñypytữ che rekove
. Ha amoite javorái guýpe nahi’ãi chéve amano,
. Ha aru che korasõme ojehýiva ku pere.
. Ha kyvõmante ikatúne yvotýpe aipohãno.
 
Rehendúva apurahéirõ, rehendúva che ñe’ẽ,
Rehendúva chepyambúrõ, che rova nderehechái
kóina upévare aru mbykymi ajapóva'ekue
Purahéi ndéve guarã, Asunción del Paraguay.
.
. Ahetữma ku jazmín ahetữave reseda
. Hyakuãvu Paraguay ko yvága ja'eha.
. Ahetữma ku cedrón, che py'a rupi rupi...
. Iporã ndaijojahái, Juan de Ayolas tapyimi.
 
Tomimbi mbyja ko’ẽ tahyapu Laurel rakã.
Toveve pindo rogue, leõmi tosapukái;
Ñande sy topukavy, tomboveve iñakãhoja.
Imembýpe tohovasa, Asunción del Paraguay.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

ESCUCHE EN VIVO/ LISTEN ONLINE:

ASUNCIÓN DEL PARAGUAY de EMILIANO R. FERNÁNDEZ

 Intérprete:  ÑAMANDU

Material: CRECEREMOS

 

 

 

 

 

KA'A JARÝI
 
 
 
Emiliano enfoca un tema mitológico.
En esta obra maestra se pueden ponderar pureza de lenguaje.
Modismos originales.
Destreza e n la creación y uso de metáforas expresivas.
Hábil c
 
ombinación de rima en todas las estrofas.
La estructuración formal, la apropiada elección de los términos,
el ajustado ensamblaje de los mismos sugieren
una ambientación legendaria al tema mitológico. - T.
 

Osẽ ka'aguýgui kuñataĩ heko kañymbýva
Máramo yvypóra umi tave’ỹre ihuvaitĩ’ỹva
Osẽnte oguatávo ha oikuave’ẽmívo imba'ekuaa
Ha omyasãivo ko'ápe paje ka'aguy eirete hepýva,
Yvyty rokáipe imosữmbyre hetágui okañýva
Hasýpe ko'áğa Lambare Yvýpe ojehechauka.
 
 
. Ogueru iñakãre yvotymivéma jeguaka eháva
. Kuarahyresẽ renimbo mimbíre ojehe'apáva
. Hi'áva jeráre iñapesãmba pe yvága ryjúi
. Ha jeko ha'e ka'a rendota kuña herakuãva,

. Jasyjatere hesénte heindýicha ojepokuaáva
. Hese’ỹ oikórõ mamovevoi ndovy'aka
túi.
 
Ka'aty raso "tini rupi" oikóva ichupe ojeruréva
Ojuhu hağua ka'a rakãmi hogue porãvéva
Ku isyva ry'ái omokárõ, oikóvo asaje pyte
Ha ichupe avei oñemombe'u umi guyrakuéra
Ha yva ka'aguy hi'aju asyve he’ẽva,
Haperãme okúiva ára rekopýre ku ko’ẽ mboyve.
 
 
. Ka’aty hyapúrõ je ha'e opáygui péicha ojehúva
. Jasy okañýrõ, je'ichugui otĩgui, hata oharúva

. Ha amo Urakãme iñemyrondégui oñenóva o ke
. Ndohesapeséigui ijave iporãva ha'e oñandúva
. Iporãveha ojei arapýgui oĩméguima oúva
. Tupãsy yvyty kuarahy reindy Tume rajyre.
 
Ha péina katu iko’ẽ kyvõ ko oñemondepáva
ka'aty potýpe hyakuãvu porã tembipotarãva
Opoi yvytúre ka'avo tory hembére ogueroja,
Ohekáje oúvo ta'yse rusu pyhare oguatáva
Imbaraka sãre hembirerukue ombojehe'áva

Ikatu haguã ha'eve avei péicharõ ovy'a.
 
 
. Poyhu ha angekói oipohãnombáta imba'ekuaápe
. Pohã ko ogueru oñamíva'erã ñanderayhuhápe
. Yrasẽma réra ápe ohyvykói vy'arãitaite

. Hi áva iñasãi yvytu rapére ha ohenói guyrápe
. Ha upevovete agagẽ torýpe oğuahẽ hendápe
. Imomaiteívo hymbami oikóva ku korochire.


EMILIANO R. FERNÁNDEZ : 8-VIII-1894 -15-IX-1949
** Sin lugar a dudas, Emiliano Fernández Rivarola, más conocido como Emiliano R. Fernández, fue el más fecundo poeta guaraní de todos los tiempos. Su nombre resplandece con luz propia en el firmamento del arte paraguayo. Ocupa sitial privilegiado al lado de Narciso R. Colmán, Ignacio A. Pane, Darío Gómez Serrato, Félix Fernández, Carlos Miguel Jiménez, Teodoro S. Mongelós y otros célebres poetas guaraníes.
** En su azarosa existencia fue un bohemio por
excelencia, con su vieja guitarra bajo el brazo recorrió todo el suelo de la Patria, cantando a las fragantes selvas en flor, a los arroyos cristalinos, a las aves canoras, al amanecer radioso que anuncia días bonancibles al amado terruño, a las bellas mujeres campesinas, a los héroes nacionales y al Paraguay eterno. Desde el año 1914 escribió poesías en nuestra lengua vernácula, cuando prestaba su Servicio Militar Obligatorio en la ciudad de Concepción, llegando hasta Cabo Primero. Emiliano participó más tarde en varias revoluciones. Igual que Gómez Serrato, se reincorporó en la primera movilización del año 1928. Cuando se inició la guerra con Bolivia, en 1932, ocupó su puesto de combatiente en el Regimiento R.I. 13 "Tuyutí". En la gloriosa batalla del 20 de enero de 1933, tuvo una actuación brillante y describió magistralmente en su poesía "13 Tuyutí', la heroica acción de Nanawa.
** Emiliano R. Fernández nació (conforme a su Certificado de Nacimiento publicado en el diario HOY por el Dr. Rivarola Matto) el 8 de a
gosto de 1894, en la Compañía Ybysunú de Guarambaré. Fueron sus progenitores don Silvestre Fernández y doña Bernarda Rivarola. Tiene solamente estudios primarios. Durante la guerra del Chaco, en 1934, contrajo enlace matrimonial con María Belén Lugo, en la iglesia de Caacupé, siendo uno de sus testigos el poeta Matías Núñez González. Emiliano y doña Belén tuvieron solamente un hijo que lleva el nombre de Emiliano Ramón. Le conocimos personalmente a doña María Belén y a su hijo en el velatorio del poeta en la casa de su primo, Sr. Máximo Rolón, cita en Morquio 838.
** En el año 1948 fue herido mortalmente de un tiro de pis
tola calibre 44, en el almacén llamado "Caracolito" del barrio "Loma Kavara". En dicho lugar actualmente se levanta la iglesia "Stella Maris", en una esquina de la plaza Gaspar Rodríguez de Francia. En su lecho de dolor, en el Hospital Militar Central de Asunción, algunos días antes dé su deceso, hizo entrega al poeta Pedro Encina Ramos, tres de sus últimas poesías. Una en español y dos en guaraní. las mismas se titulan "Mi pluma", "Frente al odio, el dolor y la muerte", "Vy'águireí" y "Arasy Memby Tee", esta última, la dedicó a la enfermera que le cuidaba, de nombre Facunda Velázquez. En-tregó su alma al Creador el 15 de setiembre de 1949. En este libro publicamos tres de sus poesías. – P.
(Fuente: LAS CIEN MEJORES POESÍAS EN GUARANÍ. Con nuevas incorporaciones y grafía actualizada. Por PEDRO ENCINA RAMOS y TATAJ
YVA. Asunción-Paraguay 1997 – 425 páginas).
 
 
 
PARA AMPLIAR LA INFORMACIÓN SOBRE
 
 
 
 
 
 

MÚSICA PARAGUAYA - Poesías, Polcas y Guaranias - ESCUCHAR EN VIVO - MP3

MUSIC PARAGUAYAN - Poems, Polkas and Guaranias - LISTEN ONLINE - MP3

 

 

 





Bibliotecas Virtuales donde se incluyó el Documento:
MÚSICA
MÚSICA PARAGUAYA - POLKAS y GUARANIAS (PARA E
IDIOMA
IDIOMA GUARANÍ - POESÍAS - MÚSICAS - ESTUDIOS



Leyenda:
Solo en exposición en museos y galerías
Solo en exposición en la web
Colección privada o del Artista
Catalogado en artes visuales o exposiciones realizadas
Venta directa
Obra Robada




Buscador PortalGuarani.com de Artistas y Autores Paraguayos

 

 

Portal Guarani © 2024
Todos los derechos reservados, Asunción - Paraguay
CEO Eduardo Pratt, Desarollador Ing. Gustavo Lezcano, Contenidos Lic.Rosanna López Vera

Logros y Reconocimientos del Portal
- Declarado de Interés Cultural Nacional
- Declarado de Interés Cultural Municipal
- Doble Ganador del WSA